روایی محتوایی
مفهوم روایی پرسشنامه(Validity) به این سوال پاسخ میدهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را میسنجد. روشهای متعددی برای سنجش روایی وجود دارد که روایی محتوایی مرسوم ترین آنها است. در ساده ترین حالت برای سنجش روایی محتوایی، پرسشنامه در اختیار اساتید و خبرگان حوزه قرار داده میشود و از آنها در مورد اعتبار پرسشنامه نظرخواهی میشود. علاوه بر این راهکار ساده، دو روش دیگر نیز برای سنجش روایی محتوایی وجود دارد:
- نسبت روایی محتوایی یا CVR
- شاخص روایی محتوایی یا CVI
نسبت روایی محتوایی لاوشه : CVR
نسبت روایی محتوایی یا Content Validity Ratio; CVR یک روش سنجش روایی پرسشنامه است. این نسبت توسط لاوشه Lawshe که یک گته مردی در عرصه روش تحقیق است، طراحی شده است. جهت محاسبه این نسبت از نظرات کارشناسان متخصص در زمینه محتوای آزمون مورد نظر استفاده میشود و با توضیح اهداف آزمون برای آنها و ارائه تعاریف عملیاتی مربوط به محتوای سؤالات به آنها، از آنها خواسته میشود تا هریک از سؤالات را بر اساس طیف سه بخشی لیکرت «گویه ضروری است»، «گویه مفید است ولی ضروری نیست» و «گویه ضرورتی ندارد» طبقه بندی کنند. سپس بر اساس فرمون زیر، نسبت روایی محتوایی لاوشه محاسبه میشود:
در این فرمول داریم:
N: تعداد کل متخصصین
Ne : تعداد متخصصینی که گزینه ضروری را انتخاب کردهاند.
حداقل میزان CVR قابل قبول براساس تعداد خبرگان
بر اساس تعداد متخصصینی که سؤالات را مورد ارزیابی قرار داده اند، حداقل مقدار CVR قابل قبول بر اساس جدول زیر بایستی باشد. سؤالاتی مقدار CVR محاسبه شده برای آنها کمتر از میزان مورد نظر با توجه به تعداد متخصصین ارزیابی کننده سؤال باشد، بایستی از آزمون کنار گذاشته شوند به علت اینکه بر اساس شاخص روایی محتوایی، روایی محتوایی قابل قبولی ندارند.
شاخص روایی محتوایی CVI
شاخص روایی محتوایی یا CVI Content Validity Index, نیز برای سنجش روایی پرسشنامه استفاده میشود. شاخص روایی محتوا توسط روش والتز و باسل (Waltz & Bausell) ارائه شده است. از خبرگان خواسته میشود میزان مرتبط بودن هر گویه را با طیف چهار قسمتی زیر مشخص کنند:
- غیر مرتبط
- نیاز به بازبینی اساسی
- مرتبط اما نیاز به بازبینی
- کاملاً مرتبط
تعداد خبرگانی که گزینه ۳ و ۴ را انتخاب کرده اند را بر تعداد کل خبرگان تقسیم کنید. اگر مقدار حاصل از ۰/۷ کوچکتر بود گویه رد میشود اگر بین ۰/۷ تا ۰/۷۹ بود باید بازبینی انجام شود و اگر از ۰/۷۹ بزرگتر بود قابل قبول است.
منبع : روایی محتوایی لاوشه نوشته آرش حبیبی، کتاب آموزش SPSS